Piekło obiecane

Osadzone w realiach Polski i Argentyny lat 20. XX wieku „Piekło obiecane” Elsy Drucaroff, to powieść osnuta wokół historii polskiej Żydówki, która marząc o lepszym życiu została zwabiona odpowiadającą jej marzeniom wizją przyszłości, przemycona do Argentyny a następnie zmuszona do pracy jako prostytutka. Jak pisze we wstępie do książki Katarzyna Czerwonogóra, zjawisko handlu kobietami, choć mało znane, w istocie na przełomie XIX i XX w. było procederem o szerokim zakresie, dlatego warto przyjrzeć się mu jako elementowi historii diaspory w Europie Środkowo-Wschodniej.

Dina ma szesnaście lat i mieszka w Kaszyłowie – miejscu w którym, wedle słów jej przyjaciela, nie ma nic poza tępymi ignorantami i fanatykami (Polacy) oraz bojaźliwymi, wiecznie zrezygnowanymi tchórzami, którzy zabobonami i posłuszeństwem przywiązani są do swojej tradycji i poniżenia (Żydzi). Również Dina nie posiada w związku ze swoją wsią najbardziej optymistycznych myśli. Przede wszystkim martwi się o swoją przyszłość i o to, czy dane jej będzie zaznać w Kaszydłowie szczęścia. Zaznać prawdziwego życia. Bo któż chciałby umrzeć niczym róża, która więdnie nim otworzy pąki…? Taka śmierć przeraża Dinę, która świetnie zdaje sobie sprawę z tego, jak wiele ma do zaoferowania (przynajmniej do czasu). Pamięta także, że to komu swoje bogactwo będzie mogła zaoferować nie zależy od niej. Wizja spędzenia życia z mężczyzną, dla którego jej wątpliwości i niepokoje wydadzą się jedynie oznaką szaleństwa lub przejawem grzeszności, któremu będzie musiała być posłuszną i rodzić dzieci, które następnie z powodu biedy będą chorować i umierać, jest równie przerażająca.

Początkowo wydaje się, że zły los ominie dziewczynę (zostaje przyjęta do gimnazjum a jej ojcu nie spieszy się z wydaniem jej za mąż). Niestety. Wkrótce jej życie ulegnie diametralnej zmianie. Zostanie zhańbiona, a następnie, w ramach ratowania honoru rodziny, wydana za mąż za nieznajomego mężczyznę. Wraz z poślubionym w Kaszyłowie bogatym Żydem wyjedzie do Buenos Aires, gdzie przeżyje tytułowe piekło.

„Piekło obiecane” jest literacką fikcją, która jednak osnuta została wokół procederu, jaki faktycznie miał miejsce, i jaki jeszcze do niedawna stanowił tabu. Procederu będącego elementem nie tylko historii Żydówek czy całych żydowskich społeczności, ale przede wszystkim – historii kobiet w ogóle. Naszej historii…

Elsa Drucaroff, „Piekło obiecane”, Dodo Editor 2010