Booknet: Okołoliteracki przegląd tygodnia (70)

O tym mówiłyśmy i mówiliśmy w tym tygodniu

1. Tęczowa historia Polski. Rozmowa z Remigiuszem Ryzińskim

Przeczytaj wywiad >>

2. Czy można napisać książkę o czymś, czego nie ma? Mariusz Szczygieł gościem ostatniego odcinka studia Dużego Formatu

Zobacz wideo >> 

3. Dyskutujemy na fb o „Opowiadaniach bizarnych” Olgi Tokarczuk

Zobacz post i komentarze >>

4. Polki stworzą komiksową serię o Wiedźminie dla amerykańskiego wydawnictwa Dark Horse! Scenarzystka ujawnia nam szczegóły

Amerykańska seria komiksowa o wiedźminie Geralcie zostanie rozwinięta o zupełnie nową opowieść! Tym razem stanie się tak za sprawą polskich artystek. Aleksandra Motyka oraz Marianna Strychowska stworzyły dla prestiżowego wydawnictwa Dark Horse miniserię „The Witcher: Of Flesh and Flame”. Wiemy już, o czym będzie komiks.

Czytaj dalej >> 

5. Radiowa Trójka opublikowała listę 100 najważniejszych polskich książek na stulecie Niepodległości (a na liście tylko 8 kobiet)

Program 3 Polskiego Radia opublikował listę stu najważniejszych dzieł polskiej literatury wydanych po 1918 roku. Akcji „100 książek na stulecie Niepodległości” towarzyszy głosowanie słuchaczy. To oni wskażą tę jedną, najważniejszą książkę minionego stulecia.

Czytaj dalej >> 

6. Nagroda Bookera 2018: znamy sześciu finalistów. Wśród nich cztery kobiety i pierwszy poeta

Na konferencji w Londynie ogłoszono nominowanych do anglojęzycznej Nagrody Bookera. Wyróżnionych zostało sześć książek - jedna z nich jest pierwszą nominowaną do tej nagrody książką poetycką.

Czytaj dalej >> 

*****************

Przez cały tydzień śledzę około literackie wydarzenia. Przeglądam prasę i internet. Wyszukuję ciekawe informacje, inspirujące filmiki i ważne rozmowy. Część na bieżąco publikuję je na facebookowym fanpage’u. W piątek, zebrane i uzupełnione o dodatkowe materiały, lądują w postaci „Booknetu” na blogu.

Chcesz być na bieżąco? Polub bloga na Facebooku!

Zdjęcie: Unsplash

Czytaj więcej »

Wydarzenie: Spotkanie autorskie z Wiesławem Myśliwskim w Warszawie

W poniedziałek 1 października o godzinie 18.00 w Teatrze Powszechnym w Warszawie odbędzie się spotkanie autorskie z Wiesławem Myśliwskim. Podczas spotkania słowo wstępne wygłosi prof. Tomasz Bocheński a fragmenty książki „Ucho Igielne” przeczyta Robert Więckiewicz.

Spotkanie poprowadzą Justyna Sobolewska i Michał Nogaś.

O książce: Ucho Igielne to poruszająca medytacja nad ludzkim losem, pamięcią i historią, zagadkowością intymnych relacji, a przede wszystkim nad tajemnicą spotkania młodości i starości. W powieści Myśliwskiego jak w lustrze odbija się kawał polskiej historii ze wszystkim, co w niej dramatyczne, bolesne, przemilczane i niewypowiedziane. Przede wszystkim jednak jest to rzecz o tym, jak upływający czas odciska piętno na ludzkim doświadczaniu siebie i świata. Piękna, głęboka literatura, w której przenikliwość obserwacji i swoista czułość wobec człowieka splatają się z wymiarem symbolicznym.

Czytaj więcej »

Booknet: Literacki przegląd tygodnia (69)

Polecam około literacki przegląd prasy i nie tylko! W tym tygodniu wyjątkowo dużo wideo :)

1. Pisarze grożą bojkotem Targów Książki. Wśród nazwisk Dehnel, Masłowska, Tokarczuk, Miłoszewski

"Zła organizacja ruchu kiedyś była anegdotą, dziś budzi grozę. Nie chcemy po fakcie komentować tragedii, do której może dojść" - podkreślili w oświadczeniu pisarze należący do Stowarzyszenia Unia Literacka.

Czytaj dalej >>

2. Udostępniono polski zwiastun filmu biograficznego opowiadającego o młodości i początkach kariery pisarskiej Astrid Lindgren

Zobacz >> 

3. Haruki Murakami nie chce alternatywnego Nobla. Poprosił inicjatorów nagrody o wykreślenie jego nazwiska z grona finalistów

Inicjatorzy Alternatywnej Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, oddolnej inicjatywy, która na skutek skandalu związanego z Akademią Szwedzką ma jednorazowo wytypować laureata tego prestiżowego wyróżnienia, po raz kolejny przekonują się, że niełatwo jest zyskać uznanie, jakim cieszyła się oryginalna nagroda. Japoński pisarz Haruki Murakami poprosił o usunięcie jego nazwiska z grona finalistów.

Czytaj dalej >>

4. Dlaczego Katarzyna Grochola lubi kobiety głupie i infantylne? Jej "Pocieszki" ośmieszają i krzywdzą

"Wiadomo, że kobiety mówią, że nie chcą wyjść za mąż, ale każda o tym marzy" - czytając nową książkę Katarzyny Grocholi, mam poczucie obcowania z uproszczoną, zafałszowaną, niebezpieczną wizją kobiecego przeżywania. "Pocieszki" pełne są frazesów, stereotypów i czczych słów.

Czytaj dalej >>

5. Krótka przerwa o "Lincolnie w bardo" i "Manhattan beach"

Zobacz >>

6. Jarosław Czechowicz zapowiedział swoją debiutancką powieść

Powieść ukaże się nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka w kwietniu 2019 roku. 

Zobacz post na fb >> 

7. Okładki książek ozdobione motywami graficznymi z klasycznych płyt

Max Rompo i Juan Bergerot, dwóch argentyńskich grafików zainspirowanych bliskimi związkami literatury i muzyki, których kulminacją było przyznanie literackiej Nagrody Nobla Bobowi Dylanowi, postanowiło zaprojektować na nowo okładki do słynnych książek. Motywy graficzne zaczerpnęli z serii wydawniczej Penguin Classics i okładek płyt. Jak można się przekonać, wiele projektów zdobiących albumy muzyczne doskonale sprawdziłoby się również do zilustrowania literatury.

Czytaj dalej >> http://booklips.pl/galeria/okladki-ksiazek-ozdobione-motywami-graficznymi-z-klasycznych-plyt/

8. Dziesięć najciekawszych reportażystów i reportażystek, młodych i trochę starszych 

Zobacz >> 

9. Czy Hemingway martwił się o mamę? Rozmowa George’em Saundersem

Czytaj >>

*****************

Przez cały tydzień śledzę około literackie wydarzenia. Przeglądam prasę i internet. Wyszukuję ciekawe informacje, inspirujące filmiki i ważne rozmowy. Część na bieżąco publikuję je na facebookowym fanpage’u. W piątek, zebrane i uzupełnione o dodatkowe materiały, lądują w postaci „Booknetu” na blogu.

Chcesz być na bieżąco? Polub bloga na Facebooku!

Zdjęcie: Unsplash

Czytaj więcej »

Booknet: Literacki przegląd tygodnia (68)

Akcje, teksty, audycje radiowe i wideo. Do poczytania, posłuchania, obejrzenia i wzięcia udziału. Dużo dobra!

1. Ostatnie dni zrzutki na nowy „sklep z książkami” dla pana Włodka

Sprawdź >> 

2. Jadłonomia Marty Dymek. O kuchni roślinnej w Radiu Książki

Marta Dymek przyznaje, że nigdy - z wielu powodów - nie lubiła mięsa. Kiedy nadszedł więc czas, że mogła już sama próbować przygotowywać dla siebie posiłki, zaczęła zgłębiać tajniki kuchni wegetariańskiej i wegańskiej. Krok po kroku nabywała wiedzę, poznawała przepisy, by w końcu - jak sama mówi w rozmowie z Michałem Nogasiem - stać się kucharką, która może pomagać innym zmienić dietę.

Posłuchaj >> 

3. Bonda, Brejdygant, Guzowska i inni w nowym serialu opowiedzą nam o zbrodni

"Opowiem ci o zbrodni" to nowy, sześcioodcinkowy serial dokumentalny, w którym znani autorzy powieści kryminalnych opowiedzą o prawdziwych zbrodniach. Na ich podstawie powstały też inspirowane wstrząsającymi faktami opowiadania. Premiera serialu 17 października.

Czytaj dalej >>

4. Daleko od szosy, czyli przyrodopisarstwo

Dorastałam w miejscu, gdzie krzaki i drzewa rosły po horyzont. Wróbel czy sikorka? Buk a może dąb? Całą wiedzę na temat przyrody otrzymałam w pakiecie zaraz po urodzeniu. Trochę jak z dwujęzycznym dzieckiem. Nauka bezwiedna i najbardziej efektywna. Rozlewisko w środku lasu, ruiny dawnej wioski, polany pełne konwalii i prawdziwków – ależ proszę bardzo! Każdą z dróg prowadzącą do tych miejsc, znałam na pamięć i do teraz potrafię odtworzyć ich topografię, choć już dawno wyprowadziłam się z rodzinnej wioski. Nigdy nie miałam lęku przed przyrodą. Jej obecność była dla mnie i jest czymś tak naturalnym i zwyczajnym, że trudno było mi sobie wyobrazić, że ktoś chciałby o niej pisać. Ale być może rację ma Adam Robiński, autor świetnych „Hajstrów”, który podczas spotkania w Miedziance mówił o tym, że do przyrodopisarstwa trzeba dorosnąć. A poza tym nie ma co się oszukiwać – ciekawsze zawsze jest to co poza nami, egzotyka. W moim przypadku na chwilę w centrum uwagi znalazło się miasto.

Czytaj dalej >> 

5. Pięć najlepszych książek na koniec lata

Zanim nas dopadnie melancholia końca lata i wszyscy będziemy czytać opowiadania Iwaszkiewicza. Albo też zanim dopadnie nas biegunka wydawnicza towarzysząca jesieni i targom książki, do lektury poleca się najlepsze książki, które ostatnio się ukazały.

Czytaj dalej >> 

6. Liczenie słupków, czyli co się klika najlepiej

Cyzelujemy tekst, by jak najlepiej opowiadał o książce, która zrobiła na nas piorunujące wrażenie, i jak najskuteczniej zachęcił innych do sięgnięcia po recenzowane dzieło. Dobieramy starannie cytaty, stopniujemy przymiotniki, sięgamy wyżyn argumentacji pewni sukcesu i tłumów blokujących serwer, żeby naszą recenzję przeczytać. Tymczasem tłumy czytelników (i, nie ukrywajmy tego, również wszelkich spamerskich botów) kierują się w zupełnie niespodziewane rejony naszego bloga, ku tekstom o książkach mniej spektakularnych, bardziej przykurzonych czy wręcz zaskakujących.

Czytaj dalej >>

7. "Pan Tadeusz” XXI wieku. Zaskakujący remake dzieła Mickiewicza

Joanna Pawłowska to polonistka, która od wielu lat uczy języka polskiego w szkole. Doświadczenie nauczyło ją, że niezrozumienie tekstu wśród nastolatków powoduje brak zaangażowania w czytanie. Postanowiła zatem zrobić coś, czego nie podjął się nikt wcześniej – przełożyła dzieło Mickiewicza na język współczesny.

Czytaj dalej >> 

8. Dlaczego mimo starań wciąż nam nie wychodzi? Nowak pyta Olszewskiego o perspektywy dla polskich miast

Coraz więcej włodarzy miast, zarówno dużych, jak i mniejszych, kładzie nacisk na jakość życia, nawet kosztem większych inwestycji. Niestety kończy się ostatnia tak dobra dla nas unijna perspektywa finansowa. Jak poradzą sobie samorządy, gdy kurek z pieniędzmi zostanie zakręcony? Włodzimierz Nowak zapytał o to Michała Olszewskiego, autora książek 'Najlepsze buty na świecie', 'Upał' czy 'Zapiski na biletach'. Jakie perspektywy widzi dla polskich miast? Co przeszkadza im się rozwijać? I dlaczego tak bardzo interesuje go infrastruktura?

Zobacz >> 

9. Znamy 7 finalistów nagrody Nike. Wicha, Bikont, Grynberg, Sołtys, Lipska, Bonowicz, Kronhold

Trzy tomy poezji, trzy prozy, jedna biografia i żadnej powieści w finale nagrody Nike 2018. Laureata lub laureatkę poznamy w niedzielę 7 października.

Czytaj dalej >>

*****************

Przez cały tydzień śledzę około literackie wydarzenia. Przeglądam prasę i internet. Wyszukuję ciekawe informacje, inspirujące filmiki i ważne rozmowy. Część na bieżąco publikuję je na facebookowym fanpage’u. W piątek, zebrane i uzupełnione o dodatkowe materiały, lądują w postaci „Booknetu” na blogu.

Chcesz być na bieżąco? Polub bloga na Facebooku!

Zdjęcie: Unsplash

Czytaj więcej »

5 pytań do reporterki: Iwona Szelezińska

Iwona Szelezińska - ukończyła filologię indyjską i animację kultury na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 2007 roku pracuje jako pilotka wycieczek po Turcji, Indiach i Nepalu. Publikowała m.in. w „Dużym Formacie”, „Magazynie Świątecznym” oraz w kilku magazynach podróżniczych. W 2011 roku ukończyła Polską Szkołę Reportażu. „Kopnij piłkę ponad chmury. Reportaże z Nepalu” to jej debiut książkowy. Mieszka w Warszawie, choć znaczną część roku spędza w Azji. Organizuje autorskie wyjazdy do Indii i Nepalu w ramach własnego biura podróży MIEJSCA.

Czemu właśnie filologia indyjska?

To często zadawane mi pytanie i to nie tylko teraz, przy okazji książki, tylko głównie w pracy pilota wycieczek przez turystów. W zasadzie nie potrafię na nie odpowiedzieć. Oczywiście, jako nastolatka byłam zainteresowana Indiami, ale nie pamiętam, żeby była to jakaś szczególna fascynacja. Myślę, że podjęłam taką decyzję o wyborze studiów, bo chciałam skosztować czegoś egzotycznego, co w szarej rzeczywistości Polski lat 90. będzie kolorowe i inne. Myślałam, że studiowanie o Indiach będzie pełne kadzidlanego dymu i pikantnych potraw, myliłam się. Indologia to obszerna dziedzina, a studia są bardzo wymagające i trudne. A przez to, że wyraźnie oddalone od naszej rzeczywistości, również mocno abstrakcyjne, nienamacalne, wręcz nierzeczywiste. Wielokrotnie myślałam o ich porzuceniu, ale na szczęście nie zrobiłam tego. Dopiero wyjazdy do Indii na dobre splotły mnie z tym miejscem, tymi ludźmi, tą tematyką. Jeżdżę do Indii regularnie od czternastu lat, najczęściej są to zawodowe wyjazdy, ale nie tylko, po kilka, a nawet kilkanaście razy w roku.  Lubię tam być, czuję się w Indiach bezpiecznie. Przebywając tam, mam poczucie kontaktu z czymś ważnym, pełnym życia, czymś bardzo moim. Widać, tak miało być. Z biegiem lat coraz bardziej czuję się w Indiach na właściwym miejscu.

A skąd wziął się Nepal?

Do Nepalu przywiodły mnie Indie. Nepal i Indie są blisko siebie nie tylko w sensie geograficznym, ale i kulturowym. Łączą je religia, Himalaje, kulinaria. I choć ogólny klimat może wydawać się podobny, to jednak są to przestrzenie bardzo od siebie odległe. Nepal, co oczywiste, jest znacznie  mniejszy, przez co przystępniejszy, też spokojniejszy, wręcz po wizycie w Indiach kojący. Nepalczycy i Indusi mają całkiem inną mentalność.  Mam wielu znajomych i w Indiach, i w Nepalu, ale właśnie wśród tych drugich odnalazłam przyjaciół. Mam wrażenie, że pomimo większej biedy, mniejszych perspektyw rozwojowych, większej izolacji, Nepalczycy są bardziej otwarci, nawet nowocześni i zdecydowanie bardziej podobni do nas. Łatwiej z nimi nawiązać kontakt, porozmawiać na każdy temat, nawet wyraźnie intymny. Przynajmniej ja mam takie doświadczenie. Z Indusami z reguły utyka się na jakimś tabu, co też jest ciekawe, ale utrudnia zbliżenie się obu stron.

Skoro jesteśmy przy początkach, muszę też zapytać, jak to się stało, że pilotka wycieczek została reporterką?

Praca pilota wycieczek turystycznych opiera się na kontakcie z ludźmi, nie tylko tymi, którzy przyjechali na wycieczkę i należy im rzetelnie przybliżyć realia miejsca, jakie odwiedzają, ale również z całą rzeszą ludzi w kraju realizacji imprezy turystycznej. Pracując  regularnie w tych samym miejscach, spotyka się tych samych ludzi, przewodników lokalnych, kierowców, pracowników hoteli itd. Gdy jest się otwartym na te spotkania, można się sporo od nich i o nich dowiedzieć. Nawiązać relację, stać się dla siebie wzajemnie częścią jakiegoś odcinka życia. Najbardziej w pracy pilota lubię właśnie te spotkania. Praca reportera polega natomiast na słuchaniu, też umiejętności rozmowy, a jak ma się z kim spotkać i kogo wysłuchać , to ma się już wszystko. Jedno spotkanie prowadzi do drugiego, każda rozmowa do kolejnej, pojawiają się nowe linki i zależności. Najtrudniej jest wybrać to, co najważniejsze, i trzymać się prawdy. Nie interesuje mnie gonienie za sensacją, epatowanie czyimś nieszczęściem, nie chcę niczego generalizować, posługiwać się stereotypami, wskazywać winnych. Lubię zwyczajnie rozmawiać, nie muszę mieć opinii na każdy temat, a już na pewno nie muszę, wręcz nie powinnam jej wyrażać w reportażach.

W książce "Kopnij piłkę ponad chmury. Reportaże z Nepalu" widzimy Nepal u progu zmian. Jak wygląda to „nowe”?

Nowe, które ja chciałam pokazać w książce, dotyczy odbudowy Nepalu po trzęsieniu ziemi w 2015 roku. Miałam okazję obserwować Nepalczyków w pierwszych miesiącach po tej wielkiej  katastrofie i muszę przyznać, że wszystko, co w tym czasie w Nepalu widziałam, totalnie mnie zaskoczyło. Nie było łez, żalu, oskarżania siebie nawzajem, załamywania rąk. Wręcz przeciwnie. Nepalczycy pokazali swoją siłę, aktywnie zabrali się do działania, sprzątania, burzenia, budowania od nowa, wspierali się wzajemnie, byli razem. Bardzo mi ich postawa zaimponowała.

Nowe, które chce w książce zasygnalizować, dotyczy gotowości młodych Nepalczyków do funkcjonowania w nowoczesnym świecie. A nawet nie gotowości, tylko przynależności do tego świata, bo według mnie oni już w nim funkcjonują. Są wykształceni, ambitni, otwarci na inne światy, znają języki obce, mają żywy, regularny kontakt z ludźmi z zagranicy. Równolegle żyją w bardzo tradycyjnym świecie, którego nie chcą przekreślić czy zlekceważyć. Mają szacunek do tradycji, do osób starszych, są bardzo rodzinni. Ta sytuacja wymusza ulokowanie się gdzieś pomiędzy, stanie w tzw. rozkroku. Pokolenie ludzi w moim wieku bardzo różni się od pokolenia ich rodziców, ich światy są diametralnie od siebie odmienne. Dzięki temu, że stykają się z tą innością nawet w zaciszu własnego domu, są znacznie bardziej tolerancyjni niż my, co jeszcze bardziej otwiera ich na świat.

Ta książka jest także m.in. o patriarchacie czy też, miejmy nadzieję, o jego zmierzchu. Na czym polega siła rodząca się w nepalskich kobietach?

Siła rodzi się nie tylko w nepalskich kobietach, ale i w mężczyznach, którzy potrafią wspierać swoje kobiety. Zmienia się też atmosfera i sposób społecznego funkcjonowania, modernizuje się również lokalne prawo. Kobieta nie jest już ograniczona do przestrzeni domu i wyłącznie wciskana w role wygodne dla mężczyzny. Wszystkie Nepalki, z którymi się przyjaźnię, w moim odczuciu mają takie same możliwości jak ja, są pewne siebie, aktywne zawodowo, twórcze. Inaczej sytuacja wygląda w niewykształconych wielodzietnych rodzinach, żyjących na wsi, gdzieś na rubieżach Nepalu.  Ale myślę, że tak jest nie tylko w Nepalu, ale wszędzie indziej, również w Polsce. Myślę, że nie ma społeczności, która byłaby całkowicie wolna od patriarchatu, od dominacji mężczyzny.

Moja książka nie mogłaby powstać, gdyby kobiety w Nepalu były faktycznie całkiem pozbawione głosu. Przez te lata pracy nad książką wsłuchiwałam się głównie w narracje kobiet, każda z nich miała w sobie siłę, żeby opowiedzieć swoją historię, co więcej, miała poczucie, że jej historia ma znaczenie, że jest istotna. Rozmawiały ze mną odważnie, bez przymusy, bez pruderii, bezinteresownie. A to znaczy, że mogły sobie na to pozwolić.

Tematy, jakie poruszam w książce, głównie dotyczą kobiet, ale nie wszystkie skupiają się na ich krzywdzie. Za to wszystkie bez wyjątku prezentują ich siłę. Nie patrzę na Nepal z perspektywy dyskryminacji kobiet, nie odbieram go w ten sposób. To bardzo złożone społeczeństwo, nie daję sobie prawa do opisywania go, korzystając z wytartych sloganów, bez chociażby spróbowania zgłębienia problemu. Nie odpowiada mi ślizganie się po powierzchni, rzucanie mocnymi słowami, tylko po to, żeby jaskrawiej coś opisać czy przyciągnąć więcej czytelników.  Widzę w Nepalczykach ludzi godnych i właśnie tę ich cechę starałam się w książce zaakcentować. Mam nadzieję, że mi się to udało.

Czytaj więcej »

13 najciekawszych nowości wydawniczych września

Fot. Unsplash

Reportaże, powieści, komiksy i manifesty. Długo oczekiwane nowości i wznowienia. Debiuty i klasyki. We wrześniu w księgarniach naprawdę będzie w czym wybierać!

1. „Wyhoduj sobie wolność. Reportaże z Urugwaju”, Szymon Opryszek i Maria Hawranek, Wydawnictwo Czarne

Opis wydawcy: „Urugwajczycy kochają długie weekendy tak samo jak wolność” – mówi o rodakach José Mujica, były prezydent i najskromniejszy celebryta świata, który do pracy jeździł 20-letnim garbusem, a lwią część pensji oddawał na cele charytatywne.

Urugwaj jest jak puzzel z innej układanki, który nie pasuje do reszty kontynentu. Choć ten kraj zajmuje powierzchnię niewiele większą od Grecji i mieszka w nim zaledwie trzy i pół miliona ludzi, istotnie różni się od sąsiadów. Stabilny politycznie i ekonomicznie, nie przystaje do niemal żadnych europejskich stereotypów o Ameryce Łacińskiej. To jedno z najbardziej laickich państw świata. Jako pierwsze całkowicie zalegalizowało uprawę i spożycie marihuany, pary jednopłciowe mogą tu adoptować dzieci, a prostytutki płacą składki na ubezpieczenie społeczne. Każdy uczeń dostaje od państwa laptop, emeryt – tablet, a imigrant i uchodźca, nawet były więzień Guantanamo – szansę na nowe życie.

„Wyhoduj sobie wolność” to reporterska opowieść o niezwykłym eksperymencie społecznym i otwarte pytanie o granice dla marzycieli i wizjonerów, próbujących wykuwać nowy, lepszy świat.

2. „Pewnego lata”, Mariko Tamaki i Jillian Tamaki, Kultura gniewu

Opis wydawcy: „Pewnego lata” to nagrodzona m.in. prestiżową nagrodą im. Eisnera powieść graficzna napisana przez Mariko Tamaki, a zilustrowana przez jej kuzynkę Jillian. Bohaterkami dwie przyjaciółki – Rose i Windy – jeszcze dziewczynki, ale już za chwilę nastolatki.

Opowieść zaczyna się, gdy Rose przyjeżdża z rodzicami do ich domku w miejscowości Awago, by spędzić tam kolejne letnie wakacje. To ich miejsce wypoczynku, od kiedy dziewczynka pamięta, ale tego lata wszystko się zmieni. Rose wplątana zostanie w nastoletnie miłości i rodzinne kryzysy. Wraz z przyjaciółką będzie musiała zmierzyć się z tajemniczym i niepokojącym światem dorosłych.

3. „Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej”, Joanna Ostrowska, Wydawnictwo Marginesy

Opis wydawcy: Seksualność w trakcie zbrojnego konfliktu najczęściej sprowadza się do przemocy: masowych gwałtów, zniewolenia, naznaczania. Doświadczenie seksualnej pracy przymusowej w nazistowskim burdelu nadal pozostaje w sferze tabu. Przemilczany pozostaje sam fakt istnienia systemu kontrolowanego nierządu, przemilczane są jego ofiary. Przemilczany jest też okres powojenny – czas, w którym wojenny los kobiet równał się z grzechem kolaboracji, kobiet, którym publicznie golono głowy za intymne relacje z wrogiem. 

Historia seksualnych pracownic przymusowych w okresie wojny nigdy nie będzie klasyczną narracją. Prawdopodobnie nigdy nie stanie się też częścią polskiej pamięci zbiorowej. Jest już za późno. Mikrobiografie bohaterek tej książki pozostaną niedokończone. Rzadko zdarza się, żeby któraś z ofiar pozostawiła świadectwo, nikt też nie zadbał o to, aby zaświadczyły o swojej przeszłości. Powojenne milczenie o ich cierpieniu było najprawdopodobniej najsurowszą karą. Ich cierpienie pozostało niewypowiedziane.

Dotychczas nie było „odpowiedniego” momentu. Nadal tak zwani więźniowie asocjalni, homoseksualiści, ofiary przemocy seksualnej to „nieistotne wyjątki”. Strach było o nich mówić. Nie mogliśmy albo nie chcieliśmy o nich usłyszeć. Joanna Ostrowska wypełnia tę lukę.

4. „Dziwniejsza historia” Remigiusz Ryziński, Wydawnictwo Czarne

Opis wydawcy: Kiedy płonęło getto, Hubert spoglądał na niebo w płomieniach z okna rodzinnego mieszkania na warszawskiej Ochocie. Michał w tym samym czasie ukrywał się przed Niemcami w kopcu kartofli. Jeden i drugi od początku wiedzieli, że inność potrafi być zagrożeniem, a homofobię i antysemityzm łączy więcej, niż mogłoby się wydawać. Wiedzieli też, że sami są „inni”, a wyjście z szafy oznaczałoby narażenie się na ostracyzm.

Bohaterów u Ryzińskiego jest więcej: Jurek z międzywojennej Podkowy Leśnej, który chłopaków pojechał szukać do Warszawy, Lulla – najstarsza polska drag queen, Iza – lesbijka, córka wiedeńskiej Żydówki. Łączy ich wykluczenie ze względu na orientację seksualną i silna potrzeba walki o swoje człowieczeństwo.

Dziwniejsza historia to poruszająca opowieść o obcości i samotności. To także podróż po warszawskich ulicach lat wojny i PRL-u, które pod pozorem szarego życia kryły zaskakująco tęczową wolność.

5. „Burka w Nepalu nazywa się sari”, Edyta Stępczak, Znak

Opis wydawcy: Mówi się, że rozpacz jest czarna, a codzienność szara. W Nepalu nie widuje się często tych odcieni, tu życie jest kolorowe. W hipnotyzującym ulicznym tłumie uwagę przykuwają wielobarwne sari, jeden z tradycyjnych kobiecych strojów, jakże inny od noszonej przez Afganki bezkształtnej burki, która jest dla nas symbolem uciemiężenia kobiet.
Tymczasem życie Nepalek niewiele różni się od życia muzułmanek. Pod grubszą warstwą pozorów i piękniejszą szatą kryje się bardzo podobna rzeczywistość.
Reportaż Edyty Stępczak to przejmująca opowieść o współczesnych nepalskich kobietach, które nie chcą już żyć w tradycyjnym, patriarchalnym społeczeństwie i – stawiając na szali swoje bezpieczeństwo, zdrowie, a często nawet życie – próbują zmieniać zarówno nepalską mentalność, jak i opresyjny system. Rozdarte między tradycją, uwierającą jak sztywny gorset, a aspiracjami i dążeniami, które rozbudza w nich nowoczesny świat, walczą o podstawowe prawa człowieka. 

6. „Kopnij piłkę ponad chmury. Reportaże z Nepalu”, Iwona Szelezińska, Wydawnictwo Marginesy

Opis wydawcy: Nepal to kraj u progu zmian, w rozkroku pomiędzy starym a nowym światem.

Iwona Szelezińska portretuje społeczeństwo w dobie po trzęsieniu ziemi z 2015 roku, które zachwiało znanym porządkiem, pokrzyżowało plany, złamało niejeden życiorys, ale też dało szansę. Kieruje uwagę w stronę tych, których z reguły nie widać, których wygodniej jest nie dostrzegać, bo zetknięcie z nimi wymusza zmianę postawy: ludzi teoretycznie zbyt słabych, by stawili czoło sztywnym społecznym normom, sprostali oczekiwaniom ogółu. Ale czy na pewno?

Spotkamy tu zmuszane do prostytucji ofiary handlu ludźmi, dzieci odratowane z więzienia, które urodziły się i wychowały za kratkami przy boku osadzonych matek, boginię-dziewicę zatopioną w religijnej tradycji, ludzi gór, dla których linia himalajskich szczytów stanowi granicę horyzontu. To książka o konsekwencjach patriarchatu i nieugiętego konserwatyzmu. A także opowieść o nepalskich kobietach i rodzącej się w nich sile.

Bohaterowie tej książki cenią wolność. Choć ich swoboda nie jest bezpośrednio ograniczona, nieustannie podlegają rygorom tradycyjnego świata, w którego wąskich ramach nie każdy ma szansę żyć całą pełnią. Autorka sprawdza, na ile jest możliwe nie tyle poszerzenie tych ram, ile całkowite wyjście poza nie, by żyć bez stygmatu i oddychać pełną piersią.

7. „Kobiety i władza. Manifest”, Mary Beard, Wydawnictwo Rebis

Opis wydawcy: „Nie da się łatwo wpasować kobiet w strukturę zaprogramowaną jako męska – trzeba tę strukturę zmienić”.

Przekornie dowcipna, najbardziej znana brytyjska filolożka klasyczna Mary Beard analizuje motywy genderowe i pokazuje, jak historia traktuje silne kobiety. Począwszy od starożytności i uderzających wersów Odysei po memy internetowe z Trumpem i Hillary Clinton – autorka bada kulturowe podwaliny mizoginii, kwestię głosu kobiet w sferze publicznej, nasze kulturowe postawy wobec relacji łączących kobiety z władzą. Na podstawie własnych doświadczeń z seksizmem i agresją wiążącą się z płcią, z którymi spotkała się w Internecie, pyta: jeśli akceptuje się niedopuszczanie kobiet do struktur władzy, to czy tej władzy nie trzeba zdefiniować na nowo?

8. „Żona”, Wolitzer Meg, Wydawnictwo W.A.B.

Opis wydawcy: Kiedy kariera literacka Joego Castlemana sięga szczytu, jego małżeństwo zmierza ku końcowi. Po wielu latach żona pisarza, Joan, nie chce być już tylko żoną. Kiedyś poświęciła własną szansę na obiecującą karierę, by stanąć u jego boku, a raczej – w jego cieniu. Oferowane przez małżeństwo poczucie bezpieczeństwa, a także przekonanie o obowiązku wobec męża tłumiły pragnienie ucieczki z nieudanego związku. Przez lata Castlemanowie nauczyli się żyć nie ze sobą, ale obok siebie, tworząc sieć układów, pozorów i tajemnic, dzięki którym wyglądali na szczęśliwą parę, choć w rzeczywistości nigdy nią nie byli.
Meg Wolitzer kreśli niezwykłą opowieść o kobiecie, której życie zbiegło się z czasem istotnych przemian.
Przez mizoginistyczne lata 50., naznaczone jedynie powierzchownymi zmianami, po próg XXI wieku, oferujący wiele niedostępnych wcześniej możliwości. To historia walki o własny głos w świecie, który nie potrafi go wysłuchać i zrozumieć. To opis wyboistej drogi do autonomicznej tożsamości.

Na podstawie powieści nakręcono film z Glenn Close i Jonathanem Prycem w rolach głównych.

9. „Przebłysk”, Robert Rient, Wielka Litera

Opis wydawcy: Robert Rient postanowił znaleźć raj.

Wyprowadził się z Warszawy, spakował plecak i zdecydował wyruszyć w samotną podróż do najdalszych zakątków świata, żeby zgubić siebie i ponownie odnaleźć.

Szlak prowadzi koleją transsyberyjską przez lodowatą Rosję, dalej przez upalną Tajlandię, kolorową Malezję, baśniową Nową Zelandię, tajemnicze Peru i Wyspy Wielkanocne. Jednak w poszukiwaniu siebie przeszkadza mu ciało z jego uciążliwą psychosomatyką, krępująca bliskość ludzi i podstępne pułapki zastawiane przez rozgadany umysł, który staje się jego głównym kompanem. Umysł obarczony wiedzą i doświadczeniem, trenowany przez lata w terapii, medytacji i szamańskich praktykach co chwilę podsyła podróżnikowi myśl, że traci czas, donikąd nie zmierza, niczego nie osiąga.

Poruszająca i intymna opowieść Rienta prowadzi przez intensywny lęk, sen o przebudzeniu i najgłębsze pragnienia, za które gotowi jesteśmy zapłacić każdą cenę. To również sensualna kronika egzotycznych smaków, zapachów, fotografii, wzruszeń i najważniejszego - pojednania.

Podróż Roberta Rienta prowadzi przez kraje i kontynenty, przez niedoskonałość ludzkiego ciała, religijne i filozoficzne prawdy i półprawdy, meandry umysłu, który próbuje wyzwolić się z pułapek i schematów, wreszcie: przez inspirujące teksty kultury.

Rient wyrusza też w głąb lasu - tam gdzie nie ma internetu, łączności komórkowej i elektryczności. Obserwuje, jak podróż otwiera i zatrzymuje pędzący umysł, każe podważać zasady i nazywać kolejne, manipuluje pamięcią i stwarza historie. Próbuje obserwować uczciwie to, co umie i wie o świecie, by znaleźć to, do czego udało mu się dotrzeć samodzielnie. Mówi o sobie: „zbierałem tak zwaną życiową mądrość przez całe życie, czuję się przepełniony. Chcę wiedzieć kim jestem bez tych wszystkich idei, zasad i wartości, które otrzymałem w spadku.”

10. „Weź się w garść”, Anna Krztoń, Wydawnictwo Komiksowe

Opis wydawcy: Nastolatki, przyjaciółki, dziewczyny. Iga, Asia i Ania. Połączyły je pasje i wspólnie przeżywane problemy. ”Weź się w garść” to niezwykły portret dziewczyn i kobiet, w którym niejedna czytelniczka i czytelnik odnajdą swoją opowieść. Historia smutna i przejmująca, prawdziwa i osobista, poruszający dokument o mijającej epoce napisany z kobiecej perspektywy.

Anna Krztoń jest jedną z najważniejszych twórczyń polskiej sceny komiksowej i choć to jej debiutancki album, w świecie komiksu jej twórczość od lat ma wielu fanów i fanek.

Komiks powstał dzięki wsparciu w ramach Konkursu Stypendialnego Gildia.pl.

11. „Nocny pociąg do Lizbony”, Pascal Mercier, Noir sur Blanc

Opis wydawcy: Deszczowy poranek w Bernie. Raimund Gregorius jak co dzień idzie do szkoły, w której od wielu lat uczy języków klasycznych. Na moście Kirchenfeld widzi piękną nieznajomą, szykującą się do samobójczego skoku…

 Wkrótce potem berneńskiemu nauczycielowi wpada w ręcę książka portugalskiego autora, Amadeu de Prado. Pod wpływem tych dwóch okoliczności Gregorius, samotny intelektualista, w jednej chwili porzuci dotychczasowe uporządkowane życie. Nocnym pociągiem podąży do Lizbony za przewodnik mając książkę Portugalczyka, z którą nie rozstaje się ani na chwilę. Poruszony do głębi zawartymi w niej refleksjami o miłości, przyjaźni, odwadze, lojalności, samotności i śmierci, Gregorius pragnie dowiedzieć się jak najwięcej o Amadeu de Prado. Odnajduje osoby bliskie portugalskiemu pisarzowi - ich wspomnienia ukazują coraz to inne fakty z życia tego zagadkowego człowieka, który, jak się okazuje, był także genialnym lekarzem i uczestnikiem ruchu oporu przeciw dyktaturze Salazara. Stanie się on dla Gregoriusa „złotnikiem słów”, mistrzem odkrywania nieznanych dotąd aspektów życia.

 Czy jednak na pewno można wkroczyć w życie kogoś innego i naprawdę je zrozumieć? Wyrwać się z dotychczasowej egzystencji i jedną decyzją radykalnie zmienić swój los – czy warto to robić?

12. „Tirza”, Arnon Grunberg, Wydawnictwo Pauza

Opis wydawcy: Jörgen Hofmeester starał się zbudować idealne życie dla siebie i swojej rodziny: ma pracę w renomowanym wydawnictwie, piękny dom w najlepszej dzielnicy Amsterdamu, spore oszczędności, atrakcyjną żonę i dwie piękne córki. Kiedy kolejne filary jego uporządkowanego świata walą się w gruzy, Hofmeester nie może zrozumieć, dlaczego
wszystko dookoła się zmienia i czasem nie udaje się zrealizować nawet dobrze przemyślanych planów.

Tirza jest najbardziej znaną książką Grunberga, wielokrotnie nagradzaną, uhonorowaną między innymi nagrodami: holenderską Libris i belgijską Złotą Sową. Została przetłumaczona na 21 języków. W 2010 roku holenderskie środowisko literackie uznało Tirzę w badaniach tygodnika „De Groene Amsterdammer” za jedną z najważniejszych powieści XXI wieku.

13. „Manhattan Beach”, Jennifer Egan, Znak

Opis wydawcy: Jest rok 1943, dziewiętnastoletnia Anna Kerrigan nurkuje w okolicach Staten Island. Do tej pory, jako jedyna kobieta nurek, schodziła pod wodę, by naprawiać zniszczone statki, które walczyły na Pacyfiku. Teraz nurkuje w poszukiwaniu ciała swojego ojca.
Kilka lat wcześniej Anna towarzyszyła ojcu podczas wizyty w posiadłości Dextera Stylesa, szemranego biznesmena, który dorobił się na czarnym rynku w czasach prohibicji. Spotkanie na Manhattan Beach trwało krótko, jednak losy tych trojga splotły się już na zawsze.
Manhattan Beach, jak każda wielka powieść, ma wiele warstw i tajemnic. To nie tylko wciągająca historia z suspensem, rozgrywająca się na tle panoramy Nowego Jorku lat 30. i 40., ale przede wszystkim porywająca opowieść o dziewczynie, która na nowo zdefiniowała granice tego, co jest dopuszczalne dla kobiet. 

Przeczytaj fragment >>

Czytaj więcej »

News: nowy program literacki w TVP Kultura niemal bez kobiet

Z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości telewizja TVP Kultura stworzyła nowy program literacki „Pojedynki stulecia”. Idea programu opiera się na starciu życiorysów, dzieł, postaw oraz pomysłów na Polskę i świat bardziej i mniej wybitnych polskich autorów XX wieku. W każdym odcinku skonfrontowanych zostaje dwóch twórców. Na ich temat wypowiadają się zaproszeni do studia goście - historycy, kulturoznawcy, pisarze, reżyserzy, aktorzy i socjolodzy. Specjalnie nie używam żeńskich końcówek, bowiem kobiety zostały z programu praktycznie wykluczone.

Pierwszy odcinek miał przybliżyć Henryka Sienkiewicza i Stefana Żeromskiego. O pisarzach wypowiadali się: reżyser i scenarzysta Krzysztof Zanussi, dr Łukasz Jasina – historyk i filmoznawca, Jakub Majmurek – filmoznawca i publicysta związany z „Krytyką Polityczną”, dr hab. Marcin Napiórkowski – semiotyk kultury, Michał Szułdrzyński – redaktor „Rzeczpospolitej Plus Minus”, L.U.C. – muzyk, tekściarz i producent, Tomasz Grzywaczewski – reporter, pisarz i podróżnik, dr Adam Ostolski – socjolog i publicysta, dr Mikołaj Mirowski – historyk i publicysta związany z Muzeum Historii Polski, Marcel Woźniak – pisarz, autor biografii Leopolda Tyrmanda oraz jedna kobieta: Jadwiga Staniszkis – socjolożka (która zresztą sama nie użyłaby żeńskie końcówki). 

Jedna kobieta i dziesięciu mężczyzn. Wyglądało to bardzo źle i mam nadzieję, że w następnych odcinkach wśród gości proporcje płci się zmienią, bo oczywiście nie wynikają one z braku ekspertek.

Poza właściwie całkowitym brakiem kobiet w programie nie do końca przekonuje mnie idea pojedynku. Miałam też wrażenie, że ciekawe i pogłębione komentarze gości są ucinane na rzecz tych bardziej efektownych (czy też efekciarskich). Naprawdę chciałabym wiedzieć więcej o tym, co myśli na temat twórców Jakub Majmurek, któremu nie pozwolono dokończyć ani jednej wypowiedzi.

Pierwszy odcinek można zobaczyć na VOD pod linkiem >>

Kolejny odcinek zostanie wyemitowany w TVP Kultura 13 września o godz. 23:05. Bohaterami będą wówczas Tadeusz Dołęga-Mostowicz i Witold Gombrowicz.

W kolejnych odcinkach również będzie „po męsku”. Bohater(k)ami „Pojedynków stulecia” będą: Marek Hłasko i Leopold Tyrmand, Karol Wojtyła i Leszek Kołakowski, Władysław Reymont i Antoni Słonimski, Władysław Broniewski i Julian Tuwim, Tadeusz Konwicki i Jarosław Iwaszkiewicz, Gustaw Herling–Grudziński i Leon Kruczkowski, Marek Nowakowski i Roman Bratny, Melchior Wańkowicz i Miron Białoszewski, Zbigniew Herbert i Czesław Miłosz, Agnieszka Osiecka i Jacek Kaczmarski, Krzysztof Kamil Baczyński i Zuzanna Ginczanka, Tadeusz Borowski i Zofia Kossak–Szczucka, Stefan Kisielewski i Ryszard Kapuściński, Aleksander Wat i Stanisław Cat–Mackiewicz, Maria Janion i Jarosław Marek Rymkiewicz. 

Podsumowując, jest Karol Wojtyła, ale nie ma Wisławy Szymborskiej. Brawo TVP Kultura!

Czytaj więcej »

Booknet: Literacki przegląd tygodnia (67)

O ekranizacjach, poezji, tłumaczeniach, kampaniach reklamowych, męskości w krajach arabskich, komiksach i nie tylko.

1. Wytłumaczenia. „Nie ma idealnych przekładów” – wywiad z Clare Cavanagh

Clare Cavanagh, wybitna tłumaczka z języka polskiego na język angielski, opowiada o współpracy ze Stanisławem Barańczakiem, tłumaczeniu Wisławy Szymborskiej i Mirona Białoszewskiego, przekładzie jako niekończącym się procesie, a także o tym, jak wysoko ceniona jest polska poezja w Stanach Zjednoczonych.

Czytaj dalej >> 

2. Katarzyna Bonda jedną z twarzy nowej kampanii reklamowej Max Factor

Polska autorka kryminałów, Katarzyna Bonda, została wybrana przez koncern Max Factor do grona kobiet z całego świata, które biorą udział w kampanii reklamowej jako twarze nowego podkładu do makijażu Radian Lift.

Czytaj dalej >>

3. Shereen El Feki: Facet robi pranie, gdy nikt nie widzi. Kryzys męskości dotyka też kraje arabskie

- Trudno sprostać wyznacznikom tego, co znaczy być mężczyzną. Wiele osób, obu płci, mówi o kryzysie męskości. Kraje arabskie nie są wyjątkiem - mówi Shereen El Feki

Czytaj dalej >> 

4. Joanna Lech: To moja książka i moje ciało. Obu się nie wstydzę. Obwisłe cycki wrzuciłam do sieci tylko raz

Miłość to nie są "na górze róże, na dole fiołki" i nie ma tam żadnych aniołków. Rozmowa z Joanną Lech, poetką i redaktorką antologii "Znów pragnę ciemnej miłości"

Czytaj dalej >> 

5. "W pewnym momencie nie liczyła się kasa, tylko poczucie władzy". Rozmowa wokół pierwszego komiksu o polskiej mafii

- Z dzisiejszej perspektywy to, jak się ubierali polscy gangsterzy lat 90. jest żenujące, ale pomagało w rysowaniu. Chcieliśmy pokazać ich w ludzki sposób, bez wybielania czy gloryfikowania - mówią autorzy nowego komiksu.

Czytaj dalej >> 

6. Netflix zawarł wieloletnią umowę z Harlanem Cobenem. W planach aż 14 ekranizacji!

Platforma Netflix zawarła wieloletnią, wyłączną umowę z autorem międzynarodowych bestsellerów Harlanem Cobenem. W ramach współpracy zrealizowanych zostanie aż 14 ekranizacji, zarówno w formie filmów, jak i seriali.

Czytaj dalej >> 

7. Przyszłość książki? Małe księgarnie i mnóstwo papieru

Rozmowa z Brianem Murrayem, szefem międzynarodowego wydawnictwa HarperCollins, który ogłasza powrót tradycyjnego rynku

Czytaj dalej >>

8. Alternatywny Nobel: znamy czwórkę nominowanych. Nie ma Tokarczuk, jest Murakami i...

Akademia przyznająca alternatywną Literacką Nagrodę Nobla, nazwaną po prostu Nową Nagrodą Literacką, ujawniła nazwiska czworga nominowanych do nagrody pisarzy. Wybrali ich czytelnicy z całego świata. Laureata poznamy 12 października.

Czytaj dalej >>

9. Nowe wyniki badań wśród nastolatków: media społecznościowe i smsy praktycznie wyparły codzienną lekturę książek

Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne opublikowało wyniki badań, które prawdopodobnie nikogo nie zaskoczą, ale potwierdzają niepokojącą tendencję zauważalną wśród nastolatków: media społecznościowe i wiadomości tekstowe praktycznie wyparły codzienną lekturę książek i czasopism.

Czytaj dalej >>

10. „Księgarnia z marzeniami” – zwiastun

Zobacz >>

11. Zwiastun ekranizacji powieści Jakuba Żulczyka "Ślepnąc od świateł"

Zobacz >>

*****************

Przez cały tydzień śledzę około literackie wydarzenia. Przeglądam prasę i internet. Wyszukuję ciekawe informacje, inspirujące filmiki i ważne rozmowy. Część na bieżąco publikuję je na facebookowym fanpage’u. W piątek, zebrane i uzupełnione o dodatkowe materiały, lądują w postaci „Booknetu” na blogu.

Chcesz być na bieżąco? Polub bloga na Facebooku!

Zdjęcie: Unsplash

Czytaj więcej »